Η κρουαζιέρα έχει αρχίσει τα τελευταία χρόνια να εισέρχεται στο αναπτυξιακό προσκήνιο του τουρισμού και παρουσιάζει συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση. Η ζήτηση αυτή για πακέτα κρουαζιέρας ικανοποιείται με την κατασκευή νέων κρουαζιερόπλοιων τα οποία χρησιμοποιούνται από τις εταιρείες αποκλειστικά και μόνο για να καλύψουν τις συγκεκριμένες ανάγκες του τουρισμού. Στην επόμενη δεκαετία αναμένεται να διπλασιαστεί η επιβατική κίνηση σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αντιπροσώπων εταιρειών κρουαζιέρας οι οποίες αναφέρθηκαν στο πρόσφατο συνέδριο «Cruise Shipping Opportunitiesand Challenges : markets, technologies and localdevelopment» που έγινε στη Νάπολη της Ιταλίας.

Ας δούμε λίγο τι ακριβώς είναι η κρουαζιέρα και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της που την διαφοροποιούν από ένα απλό πακέτο διακοπών. Η κρουαζιέρα είναι ένα θαλασσινό ταξίδι αναψυχής με μεγάλα επιβατικά πλοία τα οποία είναι ναυλωμένα για να διανύσουν μια συγκεκριμένη διαδρομή. Περιλαμβάνει επισκέψεις σε διάφορες παραθαλάσσιες περιοχές και σε λιμάνια υψηλού τουριστικού ενδιαφέροντος. Η διαμονή των τουριστών της κρουαζιέρας είναι μέσα στο πλοίο και η διάρκεια της μπορεί να είναι από μία μέρα έως και μερικούς μήνες όπως συμβαίνει στις παγκόσμιες κρουαζιέρες.

Σε κάθε πόλη η επίσκεψη διαρκεί συνήθως λίγες ώρες και κάποιες φορές, ανάλογα με το πρόγραμμα, μπορεί να διαρκέσει και λίγες μέρες. Οι επισκέπτες διαμένουν μέσα στο πλοίο κι αυτή είναι η κυριότερη διαφορά τους σε σχέση με τους υπόλοιπους τουρίστες που μένουν σε ξενοδοχεία της περιοχής. Ένα κρουαζιερόπλοιο είναι στην ουσία ένα κινητό πολυτελέστατο ξενοδοχείο. Στα σύγχρονα κρουαζιερόπλοια οι επιβάτες απολαμβάνουν τις ίδιες ακριβώς υπηρεσίες με εκείνες των πελατών ενός ξενοδοχείου πέντε αστέρων.

Μια τουριστική πόλη μπορεί να ωφεληθεί περισσότερο από τον τουρισμό της κρουαζιέρας απ' ότι με την υπόλοιπη τουριστική κίνηση. Οι επιβάτες των κρουαζιερόπλοιων βγαίνουν έξω από το πλοίο κάνοντας την βόλτα τους στην πόλη που έχουν επισκεφτεί και απολαμβάνουν  τον καφέ και το φαγητό τους σε εστιατόρια και καφετέριες της περιοχής. Πολλοί απ' αυτούς πραγματοποιούν και διάφορες αγορές κυρίως αναμνηστικών ειδών με αποτέλεσμα να δημιουργούνται έσοδα στις τοπικές επιχειρήσεις. Αυτό δε συμβαίνει στα all inclusive πακέτα διακοπών, στα οποία οι τουρίστες βρίσκονται συνήθως συνεχώς μέσα στα ξενοδοχεία χωρίς να ωφελούν οικονομικά τις επιχειρήσεις της περιοχής.

Οι τουρίστες των κρουαζιερόπλοιων μπορεί τις περισσότερες φορές να είναι «ημερήσιοι» επισκέπτες και να μην διανυκτερεύουν στη συγκεκριμένη περιοχή αλλά αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό τμήμα της τουριστικής αγοράς. Ο λόγος είναι ότι ξοδεύουν χρήμα στις επισκέψεις τους και δημιουργούν έσοδα στις τοπικές επιχειρήσεις. Ένα ακόμα όφελος που προκύπτει από την κρουαζιέρα είναι η διαφήμιση που γίνεται από τους τουρίστες για τον συγκεκριμένο προορισμό. Οι επιβάτες των κρουαζιερόπλοιων συζητάνε τις εντυπώσεις τους με άλλους ενδιαφερόμενους, μοιράζονται τις εμπειρίες τους και δημιουργούνται έτσι νέες συστάσεις. Στις μέρες μας είναι πολύ πιο εύκολο αυτό εξαιτίας της χρήσης του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Κάθε ικανοποιημένος επισκέπτης προτείνει τον συγκεκριμένο προορισμό για μια κρουαζιέρα και στους υπόλοιπους γύρω από το κοινωνικό του περιβάλλον.

Ένα σημαντικό πλεονέκτημα που έχει η αγορά της κρουαζιέρας σε σχέση με την υπόλοιπη τουριστική αγορά που βασίζεται στις παραλίες, είναι η δυνατότητα επέκτασης της σε 12 μηνη διάρκεια. Βασικό της χαρακτηριστικό είναι ότι δεν συνδέεται απαραίτητα με επισκέψεις σε παραλίες και με καλοκαιρινές δραστηριότητες. Αφορά κυρίως επισκέψεις σε τουριστικές πόλεις μετά από στάσεις που πραγματοποιούν στα λιμάνια τους τα κρουαζιερόπλοια. Οι διαδρομές των πλοίων αυτών μπορούν να πραγματοποιηθούν σε οποιαδήποτε εποχή του χρόνου. Σε μεγάλα νησιά της Ελλάδας όπως η Κρήτη και η Ρόδος έχουν ήδη δημιουργηθεί χειμερινές αγορές για τον τουρισμό της κρουαζιέρας. Με σωστή εκμετάλλευση και αποτελεσματική αξιοποίηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης που υπάρχουν κρουαζιέρα μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην άρση της εποχικότητας του τουριστικού προϊόντος. Σε κάθε τουριστική πόλη της χώρας μας υπάρχουν αξιοθέατρα που μπορεί κάποιος να τα επισκεφτεί σε οποιαδήποτε εποχή του χρόνου. Οι αρχαιολογικοί χώροι, τα μουσεία και οτιδήποτε άλλο χαρακτηρίζει τον πλούσιο πολιτισμό κάθε πόλης μπορεί να δέχεται επισκέψεις ακόμα και την χειμερινή περίοδο.

Ένα βασικό μειονέκτημα που μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο  στην ανάπτυξη της κρουαζιέρας είναι τα λιμάνια και οι σταθμοί που υπάρχουν στις πόλεις της χώρας μας.  Για να προσεγγίσει ένα κρουαζιερόπλοιο, το οποίο είναι μεγαλύτερο σε μέγεθος σε σχέση με τα υπόλοιπα επιβατικά πλοία, θα πρέπει να τηρούνται κάποιες αυστηρές προδιαγραφές που θέτουν οι εταιρείες. Σε πολλές πόλεις τα λιμάνια είναι σχετικά μικρά σε χωρητικότητα με αποτέλεσμα να γίνεται δύσκολη η προσέλκυση τους ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στους οποίους η κίνηση είναι υψηλότερη. Κάποια έργα  επέκτασης στις προβλήτες των λιμανιών μπορούν να βοηθήσουν στην υποδοχή κρουαζιερόπλοιων με σκοπό την αύξηση της τουριστικής κίνησης σε επίπεδο κρουαζιέρας.

Σε πολλές περιπτώσεις, ειδικά η παγκόσμια κρουαζιέρα, επηρεάζεται από διάφορα γεωπολιτικά γεγονότα. Οι πολιτικές αναταραχές που επικρατούν σε κάποιο κράτος μπορεί να επηρεάσει τον τουρισμό κρουαζιέρας σε ένα γειτονικό κράτος. Όπως για παράδειγμα τα πρόσφατα πολιτικά γεγονότα στην γειτονική μας Τουρκία, μπορούν να αλλάξουν τις διαδρομές των κρουαζιερόπλοιων. Επιδιώκοντας  να αποφύγουν την προσέγγιση σε λιμάνια κοντά στα παράλια της Τουρκίας, πραγματοποιούν διαφορετικές διαδρομές στις οποίες ενδεχομένως να μην περιλαμβάνονται στάσεις ούτε εντός της Ελλάδος. Αυτό επιβεβαιώθηκε με ακυρώσεις δρομολογίων  κατά το 2017  υπολογίζοντας πτώση περίπου 30% στην κρουαζιέρα στα ελληνικά λιμάνια με βάση τις εκτιμήσεις επιχειρηματιών της αγοράς. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, οι  εκτιμήσεις μέχρι το τέλος της χρονιάς δεν είναι θετικές ενώ παράλληλα η κίνηση της κρουαζιέρας στη Μεσόγεια σε λιμάνια της Ιταλίας και της Ισπανίας καταγράφει κατακόρυφη αύξηση.

Παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν, ο τουρισμός  κρουαζιέρας δίνει μια σημαντική ευκαιρία επέκτασης του τουριστικού προϊόντος και μπορεί να συμβάλει  θετικά στην ανάπτυξη της οικονομίας μέσω του τουρισμού. Για να το επιτύχουμε αυτό θα πρέπει να γίνουν οργανωμένες προσπάθειες προβολής των ελληνικών πόλεων που μπορούν να δεχτούν κρουαζιερόπλοια. Η προβολή μπορεί να γίνει σε όλους τους τουριστικούς οδηγούς αλλά και στα ηλεκτρονικά μέσα τα οποία χρησιμοποιεί ο κόσμος για να επιλέξει προορισμός για τις διακοπές του. Με τη βοήθεια των σύγχρονων ηλεκτρονικών εφαρμογών μπορεί ο κάθε εν δυνάμει επισκέπτης να έρθει σε μια πρώτη επαφή με τους προορισμούς και να επιλέξει έτσι μια διαδρομή κρουαζιέρας σύμφωνα με τις προτιμήσεις του. Οικονομικές προσφορές εκδρομών από τουριστικά πρακτορεία και από εταιρείες που διοργανώνουν κρουαζιέρες σε συνδυασμό με όλα τα παραπάνω μπορούν να βοηθήσουν στην επιτάχυνση της ανάπτυξης της δραστηριότητας της κρουαζιέρας στη χώρα μας.  Αυτό αναμένεται να δώσει μια σημαντική αναπτυξιακή ώθηση στην οικονομία μέσω  της βιομηχανίας του τουρισμού η οποία αποτελεί βασικό πυλώνα ανάπτυξης για τη χώρα.           

του Γιώργου Παπαδημητράκη
μέλος της ομάδας Taxhorizon.club