Αυξημένη τουριστική κίνηση με παράλληλη πτώση των εσόδων στις τουριστικές επιχειρήσεις
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, παρά την αυξημένη τουριστική κίνησης, η φετινή σεζόν από πλευράς εσόδων ήταν κατώτερη των προσδοκιών για τις τουριστικές επιχειρήσεις της εστίασης, του λιανικού εμπορίου, της ενοικίασης αυτοκινήτων και σκαφών. Ενώ υπάρχει μεγάλος αριθμός τουριστών, περιορίζονται στη διαμονή τους στο ξενοδοχείο. Οι περισσότεροι δεν κυκλοφορούν έξω και αν κάποιοι βγουν, δεν ξοδεύουν χρήματα ούτε για φαγητό, ούτε για καφέδες, ούτε για ενοικίαση αυτοκινήτου ή μοτοσικλέτας παρά μόνο για αγορά κάποιων σουβενίρ χαμηλής αξίας.
Στα πακέτα διακοπών που έχουν αγοράσει από τη χώρα τους, περιλαμβάνεται η διαμονή τους, το φαγητό, ποτά και καφέδες απεριόριστα αλλά και κάποιες επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία ανάλογα με το πακέτο. Η κατάσταση αυτή έχει σαν αποτέλεσμα, οι επιχειρήσεις εστίασης και εμπορίου της κάθε τουριστικής περιοχής να βλέπουν τα έσοδα τους να πέφτουν κατακόρυφα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δημοσιεύματα του τύπου, οι επιχειρηματίες από διάφορους τουριστικούς κλάδους σε περιοχές που βουλιάζουν από κόσμο, παρατηρούν πτώση στα έσοδα τους σε σχέση με πέρυσι μεγαλύτερη από 40%.
Όταν όμως βλέπει κάποιος μόνο τους αριθμούς, οδηγείται εύλογα σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Οι περιοχές που βουλιάζουν από κόσμο, όπως ακούγεται στα ΜΜΕ, βουλιάζουν παράλληλα και από φτώχια χωρίς να επωφελούνται από τον κόσμο που έρχεται. Αυτό μπορούν να το διαπιστώσουν καλύτερα όσοι ζουν μόνιμα σ’ αυτές τις τουριστικές περιοχές αλλά και όσοι πηγαίνουν ως απλοί επισκέπτες. Δεν είναι βέβαια καινούριο το φαινόμενο αυτό, παρατηρείται εδώ και μερικά χρόνια αλλά τον τελευταίο καιρό η κατάσταση έχει σημαντικά επιδεινωθεί.
Πώς ξεκίνησε όλο αυτό το κακό; Η αρχή, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των περισσοτέρων επιχειρηματιών του τουρισμού έχει γίνει από την εφαρμογή της τακτικής των all inclusive η οποία αφορά τα πακέτα διακοπών που αναφέραμε παραπάνω. Ο αυξημένος συνεχώς ανταγωνισμός στον ξενοδοχειακό κλάδο οδήγησε τους ξενοδόχους στην εφαρμογή της συγκεκριμένης τακτικής προκειμένου να προωθήσουν ευκολότερα το προϊόν τους στις διάφορες τουριστικές αγορές. Χρόνο με το χρόνο, ακολουθούσαν όλο και περισσότεροι λόγω αδυναμίας να προσελκύσουν πελάτες διαφορετικά. Στο τέλος το εφαρμόζουν όλοι ακόμα και τα πιο μικρά ξενοδοχεία, καθώς είναι πλέον αδύνατο να δουλέψουν με άλλο τρόπο.
Λειτουργούν έτσι με προσφορές πακέτων στα οποία περιλαμβάνονται όλα όσα χρειάζονται οι τουρίστες στις διακοπές τους. Ο κάθε τουρίστας μένει μέσα στο χώρο του ξενοδοχείου κι αν κάποια στιγμή βγει έξω δεν ξοδεύει χρήματα σε εστιατόρια ή σε καφετέριες γιατί θεωρεί ότι είναι περιττή σπατάλη αφού τα έχει πληρωμένα στο πακέτο. Έτσι λοιπόν, μετά από μια σύντομη βόλτα, επιστρέφει στο ξενοδοχείο προκειμένου να είναι στην ώρα του όταν ανοίγει ο μπουφές στο εστιατόριο. Με την ίδια λογική δεν μπαίνει ούτε στην διαδικασία να νοικιάσει αυτοκίνητο ή μοτοσυκλέτα αλλά προτιμάει μια σύντομη βόλτα με τα πόδια αποφεύγοντας τα επιπλέον έξοδα.
Πριν από μερικά χρόνια, το φαινόμενο αυτό δεν ήταν τόσο έντονο. Υπήρχαν τουρίστες με πακέτα all inclusive με το γνωστό βραχιολάκι στο χέρι αλλά ξόδευαν κάτι παραπάνω απ’ αυτά που είχαν ήδη πληρώσει. Η κατάσταση έχει χειροτερεύσει τον τελευταίο καιρό εξαιτίας, κυρίως, της χαμηλότερης ποιότητας τουριστών που έρχονται. Όταν βέβαια μιλάμε για χαμηλότερη ποιότητα εννοούμε τουρίστες οι οποίοι ανήκουν σε χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Οι περισσότερο προέρχονται από χώρες οι οποίες πλήττονται και αυτές από την οικονομική κρίση και αναζητούν φθηνούς τουριστικούς προορισμούς. Για να εξασφαλίσουν πληρότητα τα περισσότερα ξενοδοχεία, ρίχνουν σε χαμηλά επίπεδα τις τιμές υπό την πίεση και των τουριστικών πρακτορείων. Βάζουν έτσι μέσα όλους αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι έρχονται στην Ελλάδα για φθηνές διακοπές.
Υπάρχει όμως λύση έτσι ώστε ο τουρισμός να αποφέρει έσοδα στους κλάδους που δραστηριοποιούνται σ’ αυτόν; Για αρκετούς, θεωρείται λύση η εγκατάλειψη του συστήματος all inclusive. Αλλά είναι κάτι εντελώς αδύνατον πλέον. Θα πρέπει επομένως εντός της συγκεκριμένης τακτικής να δοθεί μια λύση στο πρόβλημα. Ήδη, έχουν γίνει κάποιες προτάσεις από επιχειρηματίες του τουρισμού, κυρίως, από τον χώρο της εστίασης. Σύμφωνα με αυτές θα μπορούσε να υπάρξει μια συνεργασία μεταξύ ξενοδόχων και ιδιοκτητών εστιατορίων οι οποίοι θα χορηγούν ειδικές επιταγές (vouchers) στους τουρίστες με σκοπό να γίνονται εκεί κάποια από τα γεύματα τους. Με την τακτική αυτή βγαίνοντας εκτός του ξενοδοχείου θα δουν και όλα τα αξιοθαύμαστα μέρη που υπάρχουν στην κάθε περιοχή. Ανάλογες πρακτικές θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και από άλλου είδους επιχειρήσεις. Έτσι λοιπόν, με μια αποτελεσματική συνεργασία των τουριστικών επιχειρήσεων μεταξύ τους, βελτιώνεται η ποιότητα του τουριστικού μας προϊόντος αλλά και το τοπικό εισόδημα της περιοχής.
Ενδεχομένως να υπάρχουν πολλοί οι οποίοι να διαφωνούν αλλά όσο συνεχίζεται η εφαρμογή του σημερινού μοντέλου, κατά το οποίο οι τουρίστες κάνουν διακοπές κυριολεκτικά ως ‘’φυλακισμένοι’’ στα ξενοδοχεία, η ποιότητα συνεχώς θα μειώνεται. Οι επισκέπτες που έρχονται για διακοπές επιθυμούν να γνωρίσουν τον τόπο από κοντά κι αυτό προφανώς δεν μπορεί να γίνει μέσα από το χώρο του ξενοδοχείου. Το γεγονός αυτό θα ήταν λογικό να δυσαρεστήσει αρκετούς επισκέπτες που ήρθαν για διακοπές χωρίς τελικά να μπορέσουν να δουν και να γνωρίσουν τον τόπο. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς, αν όχι όλοι, δεν θα επιλέξουν ποτέ ξανά τον ίδιο προορισμό για διακοπές και το φαινόμενο αυτό θα διαιωνίζεται. Στη χώρα μας υπάρχουν πολλά όμορφα μέρη τα οποία οι ξένοι έρχονται για να τα δουν και να τα θαυμάσουν. Όσο τους εμποδίζουμε με τις τακτικές μας, η χώρα δεν πρόκειται ποτέ να πάρει την θέση που της αξίζει. Με την συνεργασία πολλών μαζί και με αλλαγές στις τακτικές μας μπορούμε να το πετύχουμε.
του Γιώργου Παπαδημητράκη
μέλος της ομάδας Taxhorizon.club