Κατόπιν σχετικών ερωτημάτων που έχουν περιέλθει στην υπηρεσία μας, αναφορικά με την εφαρμογή του άρθρου 24 του ν. 4479/2017 και σε συνέχεια της υπ' αριθ. 19/2017 Εγκυκλίου μας, σας επισημαίνουμε τα εξής:

1. Ο αριθμός των νέων συμβάσεων ορισμένου χρόνου, που συνάπτονται σύμφωνα με την παρ. 2 του ως άνω άρθρου και υπό τις εκεί προβλεπόμενες εξαιρετικές προϋποθέσεις, με όσους παρείχαν τις σχετικές υπηρεσίες μέχρι την 7.6.2017, δεν είναι αναγκαίο να συμπίπτει με τον αριθμό των, ήδη υφιστάμενων ή δημιουργούμενων κατά τροποποίηση των αντίστοιχων Ο.Ε.Υ., κενών οργανικών θέσεων, η κάλυψη των οποίων με μόνιμο προσωπικό έχει ζητηθεί από τους οικείους ΟΤΑ ή τα νομικά πρόσωπα αυτών. Η αναφορά του πρώτου εδαφίου της παρ. 2 στη δυνατότητα απασχόλησης στις αντίστοιχες θέσεις δεν αφορά τον αριθμό των θέσεων, αλλά το είδος της παρεχόμενης εργασίας. Όπως, λοιπόν, επισημαίνεται στην πρώτη παρ. του Κεφ. Β' της υπ' αριθ. 19/2017 Εγκυκλίου μας, οι ΟΤΑ και τα νομικά πρόσωπα αυτών δύνανται, μέχρι την κατάρτιση των προσωρινών πινάκων των διοριστέων στις κενές οργανικές θέσεις και το αργότερο μέχρι την 31.3.2018, «να απασχολούν το σύνολο του προσωπικού που είχε προσληφθεί σε θέσεις αντίστοιχων καθηκόντων με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου και εξακολουθούσε να παρέχει τις υπηρεσίες του μέχρι την 7.6.2017», υπό τις εξαιρετικές προϋποθέσεις που προβλέπονται στη διάταξη.

Πέρα από την ίδια τη γραμματική διατύπωση της διάταξης, τα ανωτέρω προκύπτουν και από το σκοπό και το πνεύμα της εν θέματι ρύθμισης, όπως περιγράφεται στην αιτιολογική έκθεση του νόμου. Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι, με την παρ. 1 του άρθρου 24 του ν. 4479/2017, παρέχεται η δυνατότητα στους ΟΤΑ και τα νομικά πρόσωπα αυτών να εκτιμήσουν τις οργανικές, υπηρεσιακές τους ανάγκες στο πεδίο 
των ανταποδοτικών υπηρεσιών καθαριότητας και να προβούν στην κάλυψη των αναγκών αυτών, είτε με την υποβολή αιτημάτων πλήρωσης υφιστάμενων ήδη, κενών θέσεων στις υπηρεσίες αυτές είτε με τροποποίηση των ΟΕΥ τους και πρόβλεψη νέων θέσεων. Προβλέπονται δε με τις εν λόγω διατάξεις η σύντμηση προθεσμιών και λοιπές διευκολύνσεις, προκειμένου η διαδικασία κάλυψης των σχετικών αναγκών να ολοκληρωθεί με τρόπο λυσιτελή και με διαδικασίες συντομότερες από τις κανονικά προβλεπόμενες. Ο αριθμός των θέσεων μόνιμου προσωπικού που θα προκύψει από τις διαδικασίες αυτές, εναπόκειται στην κρίση του κάθε φορέα, ο οποίος, σύμφωνα και με τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτοτέλεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι και ο μόνος αρμόδιος να προβεί στην εκτίμηση των σχετικών υπηρεσιακών του αναγκών. Μέχρι, λοιπόν, την ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής, την εκτίμηση από τους ΟΤΑ των πραγματικών υπηρεσιακών τους αναγκών στις υπηρεσίες καθαριότητας και τη δρομολόγηση της κάλυψης αυτών με μόνιμο προσωπικό, είναι απολύτως αναγκαίο, για τη θεραπεία εξαιρετικών λόγων δημοσίου συμφέροντος και προστασίας ειδικότερα της δημόσιας υγείας, να διασφαλιστεί η αδιατάρακτη, ομαλή και λυσιτελής κάλυψη των αναγκών αυτών από το άμεσα διαθέσιμο προσωπικό. Είναι γι' αυτόν ακριβώς το λόγο που οι οικείοι φορείς, οι οποίοι εξ αντικειμένου δεν δύνανται στο στάδιο αυτό να έχουν ακριβή εικόνα των όρων πλήρους και οριστικής κάλυψης των σχετικών υπηρεσιακών αναγκών τους με μόνιμο προσωπικό, θα μπορούν να απασχολήσουν το σύνολο του άμεσα διαθέσιμου προσωπικού, αυτού δηλαδή που απασχολείτο σε θέσεις των αντίστοιχων καθηκόντων μέχρι την 7.6.2017.

2. Προς διασφάλιση της διαφάνειας και προς αποφυγή καταστρατήγησης των εξαιρετικών προϋποθέσεων που τίθενται με την εν θέματι διάταξη, στην παρ. 3 αυτής, προβλέπεται ότι η απόφαση της παρ. 2 (η απόφαση, δηλαδή, του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου με την οποία διαπιστώνεται η συνδρομή των εξαιρετικών προϋποθέσεων και αποφασίζεται η απασχόληση, μέχρι την κατάρτιση των προσωρινών πινάκων διοριστέων και το αργότερο μέχρι την 31.3.2018, του προσωπικού που υπηρετούσε μέχρι την 7.6.2017) διαβιβάζεται στο Α.Σ.Ε.Π. για έλεγχο ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων αυτών. Επισημαίνεται ότι η ολοκλήρωση του ελέγχου αυτού δεν συνιστά προϋπόθεση για την έναρξη εκτέλεσης των συμβάσεων που συνάπτονται με την παρ. 2 ούτε, βεβαίως, για την πληρωμή των υπηρεσιών που παρέχονται. Πέραν του γεγονότος ότι τούτο δεν προβλέπεται και από το γράμμα της διάταξης, μια τέτοια ερμηνευτική εκδοχή θα καθιστούσε την ίδια τη ρύθμιση της παρ. 2 άνευ αντικειμένου. Εάν, δηλαδή, η έναρξη άσκησης καθηκόντων (και, κατ' ανάγκην, η πληρωμή) του προσωπικού που θα προσληφθεί με σύμβαση ορισμένου χρόνου μέχρι την κατάρτιση των προσωρινών πινάκων διοριστέων και το αργότερο μέχρι την 31.3.2018, τοποθετηθεί χρονικά μετά την ολοκλήρωση του προβλεπόμενου ελέγχου από το ΑΣΕΠ, τότε η ίδια η ρύθμιση, ως ένα εξαιρετικό και κατεπείγον μέσο για τη διασφάλιση της αδιατάρακτης παροχής των υπηρεσιών καθαριότητας και προστασίας της δημόσιας υγείας μέχρι την κάλυψη των σχετικών υπηρεσιακών με μόνιμο προσωπικό, δεν θα είχε κανένα νόημα, τουλάχιστον για το διάστημα μέχρι την ολοκλήρωση του ελέγχου από το ΑΣΕΠ, χιλιάδων συμβάσεων που συνάπτονται με τη διαδικασία αυτή σε όλη τη χώρα. Κατά συνέπεια, η μεν διαβίβαση των σχετικών αποφάσεων προς έλεγχο στο ΑΣΕΠ θα πρέπει να είναι άμεση, η εκτέλεση όμως των σχετικών συμβάσεων (και, ως εκ τούτου, η πληρωμή της μισθοδοσίας), μέχρι την ολοκλήρωση του ελέγχου αυτού, δεν αναστέλλεται.

3. Όπως ρητά ορίζεται στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 2 της εν θέματι ρύθμισης, η παροχή υπηρεσιών σύμφωνα με τις εξαιρετικές προϋποθέσεις που τίθενται με την παράγραφο αυτή δεν εμπίπτει στους περιορισμούς των άρθρων 5 και 6 του π.δ. 164/2004 (Α'134) και δεν μεταβάλλει το χαρακτήρα της σχέσης εργασίας βάσεις της οποίας προσλήφθηκαν οι απασχολούμενοι στις θέσεις αυτές. Οι συμβάσεις που συνάπτονται με βάση τις διατάξεις της παρ. 2 και υπό τις εξαιρετικές προϋποθέσεις που αυτή θέτει δεν συνιστούν παράταση ή ανανέωση ή καθ' οιονδήποτε τρόπο συνέχιση προηγούμενων συμβάσεων, αλλά μέτρο εξαιρετικό που προβλέφθηκε, ελλείψει άλλου πρόσφορου υπό την προϋφιστάμενη νομοθεσία μέσου, για την αδιατάρακτη εξυπηρέτηση -για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας- των υπηρεσιακών αναγκών στις ανταποδοτικές υπηρεσίες καθαριότητας των ΟΤΑ α' βαθμού και των νομικών προσώπων αυτών, μέχρι την ολοκλήρωση των διαδικασιών κάλυψης από μόνιμο προσωπικό, σε συμμόρφωση προς τα Πρακτικά των υπ' αριθ. 14/30.6.2016 και 9 /10.5.2017 Γενικών Συνεδριάσεων της Ολομέλειας του Ε.Σ. Καθίσταται, επομένως σαφές ότι ο χρόνος διάρκειας των νέων συμβάσεων που συνάπτονται κατ' εφαρμογή της παρ. 2 της εν θέματι διάταξης, δεν προστίθεται στο διάστημα απασχόλησης του αντίστοιχου προσωπικού υπό το καθεστώς προηγούμενων συμβάσεων, κατά τρόπο που να επιδρά στο νομικό χαρακτήρα της σχέσης εργασίας του ή καθ' οιονδήποτε τρόπο να μεταβάλλει αυτόν, ενώ και η υπηρεσιακή ανάγκη που καλείται να καλύψει το προσωπικό αυτό δεν είναι το σύνηθες αντικείμενο δραστηριότητας των οικείων φορέων, αλλά ειδικά ο εξαιρετικός λόγος δημοσίου συμφέροντος και προστασίας της δημόσιας υγείας, που προκύπτει ύστερα από τη διαπίστωση της ακυρότητας των προηγούμενων συμβάσεων και μέχρι τη στελέχωση των αντίστοιχων οργανικών θέσεων με μόνιμο προσωπικό, δεδομένου ότι α) το άρθρο 20 του ν. 21901994, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 9 του ν. 3812/2009 καλύπτει μόνον ανάγκες που προκύπτουν από εκτεταμένες ζημιές από σεισμούς, πλημμύρες παγετούς και πυρκαγιές, ειδικά δε για ζητήματα δημόσιας υγείας αναφέρεται μόνο στην πρόσληψη έκτακτου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, β) το άρθρο 206 ΚΚΔΚΥ, το οποίο αναφέρεται σε κατεπείγουσες ανάγκες, παρέχει τη δυνατότητα για σύναψη συμβάσεων που δεν υπερβαίνουν τους δύο (2) μήνες, διάστημα το οποίο προφανώς δεν είναι πρόσφορο για την αντιμετώπιση των σοβαρών ανωτέρω οργανικών υπηρεσιακών κενών και γ) όπως διαπιστώθηκε και από τα προαναφερθέντα Πρακτικών Γενικών Συνεδριάσεων της Ολομέλειας του Ε.Σ. ούτε και το άρθρο 205 ΚΚΔΚΥ, το οποίο παραπέμπει στις διατάξεις των παρ. 2 έως 17 του άρθρου 21 του ν. 2190/1994, ως προς τη δυνατότητα σύναψης συμβάσεων έκτακτου χαρακτήρα μέχρι 8 μηνών και αναφέρεται στην αντιμετώπιση εποχικών ή παροδικών ή πρόσκαιρων αναγκών, παρίσταται ως πρόσφορο μέσο για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων οργανικών υπηρεσιακών κενών.

Κατά συνέπεια, δεδομένου ότι οι συμβάσεις που συνάπτονται υπό τις εξαιρετικές προϋποθέσεις της εν θέματι διάταξης δεν συνιστούν παράταση ή ανανέωση προηγούμενων συμβάσεων, ο χρόνος απασχόλησης που θα διανυθεί υπό το καθεστώς αυτών δεν αθροίζεται με προηγούμενα διαστήματα απασχόλησης, κατά τρόπον ώστε να νοείται, εξ αιτίας των συμβάσεων αυτών (οι οποίες έχουν ως απώτατο όριο την 31.3.2018), συμπλήρωση 24 μηνών απασχόλησης ή υπέρβαση της 8μηνης απασχόλησης μέσα σε διάστημα 12 μηνών ή διαδοχικότητα στην απασχόληση του εν λόγω προσωπικού, που να δύνανται να μεταβάλουν το νομικό χαρακτήρα των αντίστοιχων σχέσεων εργασίας, αφού μια τέτοια έννομη συνέπεια ρητά αποκλείεται από το τελευταίο εδάφιο της παρ. 2, το οποίο ακριβώς συνιστά πρόνοια αποφυγής της καταστρατήγησης του άρθρου 103 παρ. 8 του Συντάγματος. Όπως αναφέρεται στην Αιτιολογική Έκθεση της διάταξης, ο ως άνω εξαιρετικός λόγος προστασίας της δημόσιας υγείας, βάσει του οποίου δικαιολογείται η παροχή των σχετικών υπηρεσιών -όχι κατά παράταση προηγούμενων σχέσεων απασχόλησης, αλλά δυνάμει της εν θέματι εξαιρετικής ρύθμισης και με ειδικώς προσδιοριζόμενο απώτατο χρονικό όριο, δηλαδή μέχρι την ημερομηνία κατάρτισης των προσωρινών πινάκων για το διοριστέο τακτικό προσωπικό και, σε κάθε περίπτωση, όχι πέραν της 31.3.2018- εκπληρώνει την έννοια του αντικειμενικού λόγου, τόσο για το ορισμένο της διάρκειας παροχής των εν λόγω υπηρεσιών, λαμβάνοντας έτσι υπόψη τις σχετικές πρόνοιες για την αποφυγή της κατάχρησης των συμβάσεων ορισμένου χρόνου που απορρέουν από την Οδηγία 1999/70/ΕΚ, όσο και για την παρέκκλιση από τους περιορισμούς των άρθρων 5 και 6 του π.δ. 164/2004, το οποίο άλλωστε ήδη προβλέπει (άρθρο 6 παρ. 2) σε ειδικές περιπτώσεις, περιγραφόμενες ενδεικτικά και όχι περιοριστικά, τη δυνατότητα κατ' εξαίρεση υπέρβασης του συνολικού χρόνου απασχόλησης των είκοσι τεσσάρων (24) μηνών.

4. Τέλος, επισημαίνεται ότι δεν θα πρέπει να γίνεται σύγχυση μεταξύ των διατάξεων της παρ. 2 της εν θέματι ρύθμισης και του τελευταίου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 20 του ν. 2190/1994, σχετικά με τη δυνατότητα προσλήψεων, σε περιπτώσεις όπου συντρέχει κίνδυνος ζωής ή περιουσίας και όπου, για το λόγο αυτό, κηρύσσεται συγκεκριμένος νομός ή περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το θεσμικό πλαίσιο για την κήρυξη περιοχών σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπως αυτό περιγράφεται από τις διατάξεις του ν. 3013/2002, αναφέρεται σε περιπτώσεις καταστροφών ή κινδύνου επέλευσης καταστροφών από φυσικά φαινόμενα ή τεχνολογικά συμβάντα, στον χερσαίο, θαλάσσιο και εναέριο χώρο, τα οποία προκαλούν εκτεταμένες δυσμενείς επιπτώσεις στον άνθρωπο, καθώς και στο ανθρωπογενές ή φυσικό περιβάλλον. Οι περιπτώσεις, αντίθετα, τις οποίες καλείται να θεραπεύσει η εν θέματι ρύθμιση αφορούν τον πιθανό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, ο οποίος διαπιστώνεται με απόφαση των οικείων Δημοτικών Συμβουλίων, σε περιπτώσεις όπου, ύστερα από τη διαπίστωση της ακυρότητας των συμβάσεων εργασίας του προσωπικού που στελεχώνει τις ανταποδοτικές υπηρεσίες καθαριότητας Δήμων ή νομικών προσώπων αυτών και μέχρι την κάλυψη των αντίστοιχων θέσεων με μόνιμο προσωπικό σύμφωνα με τις διαδικασίες της παρ. 1, διαπιστώνονται υπηρεσιακά κενά και αδυναμία κάλυψης των ζωτικών αυτών, για το κοινωνικό σύνολο, υπηρεσιακών αναγκών. Ακριβώς, δηλαδή, επειδή οι διατάξεις των άρθρων 20 και 21 του ν. 2190/1994 περί κάλυψης έκτακτων αναγκών, όπως προεκτέθηκε, δεν παρέχουν πρόσφορο μέσο κάλυψης των αναγκών αυτών, μέχρι τη στελέχωση των υπηρεσιών αυτών με επαρκές μόνιμο προσωπικό σε συμμόρφωση με την προαναφερθείσα κρίση της Ολομέλειας του Ε.Σ., οι διατάξεις της παρ. 2 παρέχουν τη δυνατότητα λυσιτελούς και αδιατάρακτης κάλυψης των αναγκών αυτών και αντιμετώπισης των σχετικών κινδύνων για τη δημόσια υγεία, όπου αυτοί διαπιστώνονται, κατά τρόπο σύμφωνο προς το άρθρο 103 παρ. 8 του Συντάγματος, με το άμεσα διαθέσιμο προσωπικό, το οποίο διαθέτει τη σχετική εμπειρία και το οποίο είχε αρχικώς επιλεγεί με διαφανείς διαδικασίες, υπό τον έλεγχο του ΑΣΕΠ.

Παρακαλούνται οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις να ενημερώσουν τους φορείς αρμοδιότητάς τους και να μεριμνήσουν για την άμεση εφαρμογή των οριζομένων στην εγκύκλιο αυτή.

 

Ο Υπουργός
Παναγιώτης Σκουρλέτης