Η φετινή χρονιά έχει χαρακτηριστεί ως Διεθνές Έτος Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (WTO). Η ψηφιακή πλατφόρμα ταξιδιωτικών εμπειριών Blogtrotters  των Marketing Greece αφιερώνεται σ’ αυτό και έχει στόχο την ανάδειξη παρόμοιων πρακτικών. Η οικονομία, το περιβάλλον και ο πολιτισμός είναι οι τρείς βασικοί πυλώνες για την βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη. Στην περίπτωση της Ελλάδας οι συμμετέχοντες στην πλατφόρμα έχουν την δυνατότητα μέσα από θεματικά ταξίδια να ανακαλύψουν μορφές αειφόρου τουρισμού για τη χώρα μας. Οι εμπλεκόμενοι στην πλατφόρμα μοιράζονται τις ιστορίες τους μέσω αναρτήσεων σε ιστότοπους και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μέσω της αναπαραγωγής του περιεχομένου από τις αναδημοσιεύσεις που γίνονται δημιουργείται μεγάλη απήχηση στο ευρύτερο κοινό. Αυτό ίσως να αποτελεί την καλύτερη ευκαιρία για διαφημιστική προβολή της χώρας μας στις τουριστικές αγορές. Κάθε χρήστης αναρτά τις προσωπικές του εμπειρίες που βίωσε κατά την διάρκεια των διακοπών του και μέσα απ’ αυτές προβάλλονται σε σημαντικό βαθμό τα βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία του τουριστικού προϊόντος του τόπου. Όλα αυτά σχετίζονται με τους βασικούς πυλώνες της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική της χώρας είναι ένα χαρακτηριστικό που σχετίζεται με το περιβάλλον. Ζούμε σε μια χώρα στην οποία ο καυτός ήλιος το καλοκαίρι είναι ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά στοιχεία του κλίματος της αλλά και σε μεγάλο βαθμό πολύτιμο. Η ηλιοφάνεια σε συνδυασμό με τα κρυστάλλινα νερά της την κάνουν  ιδιαίτερα ελκυστική για διακοπές σε τουρίστες από τις βόρειες χώρες στις οποίες ο ήλιος είναι σπάνιο φαινόμενο. Κάθε αναπτυξιακή πρακτική μέσω της πραγματοποίησης επενδύσεων στον τουρισμό για να χαρακτηριστεί βιώσιμη θα πρέπει κατά ένα μέρος να βασίζεται και πάνω σ’ αυτό το χαρακτηριστικό. Αυτό μπορεί να γίνει με την πραγματοποίηση επενδύσεων από τις τουριστικές επιχειρήσεις (ξενοδοχειακές μονάδες, καταλύματα, κτλ) στη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Όλες αυτές οι επενδύσεις συμβάλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας γιατί ευνοούν την κερδοφορία των τουριστικών επιχειρήσεων μέσω μείωσης των λειτουργικών τους εξόδων χωρίς όμως να βλάπτεται το περιβάλλον και όλοι οι υπόλοιποι πλουτοπαραγωγικοί πόροι που σχετίζονται με αυτό. Ο ήλιος αποτελεί μια ενεργειακή πηγή η οποία παρέχει την απαιτούμενη ενέργεια χωρίς να εξαντλείται σε βάθος χρόνου καθιστώντας κάθε επένδυση πάνω σ’ αυτήν βιώσιμη.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο του τόπου είναι η γαστρονομία. Η ανάδειξη του κινήματος γαστρονομίας “από τη φάρμα στο τραπέζι” είναι κι αυτός ένας βασικός πυλώνας τουριστικής ανάπτυξης ως προς την οικονομία του τόπου. Κάθε τόπος παράγει τα δικά του προϊόντα και με βάση αυτά διαμορφώνει τις γαστρονομικές του συνήθειες. Τα περισσότερα είναι προϊόντα του πρωτογενούς τομέα παραγωγής τα οποία χρησιμοποιούνται από τους τεχνίτες της μαγειρικής για την δημιουργία εδεσμάτων που αξίζει τον κόπο να δοκιμάσει ο κάθε ξένος επισκέπτης. Ποικιλίες χορταρικών και λαχανικών για σαλάτες με ελαιόλαδο ντόπιας παραγωγής, τυρί από ντόπιους κτηνοτρόφους, κρασί, οπωροκηπευτικά, κτλ. Η γαστρονομία και τα προϊόντα που παράγονται στις φάρμες των ντόπιων παραγωγών είναι για τον τόπο  μια ταυτότητα μοναδική. Η ανάδειξη της με την βοήθεια των διαδικτυακών μέσων θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο για την στήριξη του πρωτογενούς τομέα παραγωγής με την πραγματοποίηση επενδύσεων οι οποίες είναι βιώσιμες  γιατί με  την βοήθεια του τουρισμού μπορούν να αποδειχθούν αρκετά κερδοφόρες διατηρώντας δυναμικές αποδόσεις και στο μέλλον.

Η διατήρηση των εθίμων και των τοπικών πολιτιστικών δράσεων είναι στοιχεία του πολιτισμού. Ο πολιτισμός είναι ένας ακόμα βασικό πυλώνας ανάπτυξης για τον τουρισμού του τόπου και  περιέχει στοιχεία τα οποία του προσδίδουν μια ταυτότητα μοναδική. Η προβολή των διαφόρων πολιτιστικών δράσεων στον τουρισμό έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας νέας εναλλακτικής μορφής τουρισμού, τον πολιτιστικό τουρισμό. Ξένοι επισκέπτες έρχονται στην χώρα μας σε οργανωμένα γκρουπ έχοντας μεταξύ τους ένα κοινό ενδιαφέρον, την παρακολούθηση πολιτιστικών προγραμμάτων και εκδηλώσεων. Η ανάδειξη του πολιτισμού κάθε τόπου με τα σύγχρονα διαδικτυακά μέσα δίνει ένα σημαντικό κίνητρο για επενδύσεις στην πολιτιστική προβολή κάθε τόπου και στην προώθηση του πολιτιστικού τουρισμού. Όλα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό μας μπορούν να διατηρηθούν αναλλοίωτα στο χρόνο και η παραγωγική τους εκμετάλλευση μέσω του τουρισμού συμβάλει στην επίτευξη βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης για τον τόπο.  

Η ενίσχυση της τοπικότητας και η ανάδειξη της μέσω των σύγχρονων διαδικτυακών τεχνικών στις οποίες αναφερθήκαμε αρχικά, είναι ένας σημαντικός παράγοντας που μπορεί να συμβάλει στη σύνθεση ενός νέου μοντέλου βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Η τοπικότητα προσδιορίζεται από την ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ ομάδων που δραστηριοποιούνται είτε στον πρωτογενή τομέα παραγωγής είτε στον πολιτισμό και αποτελεί ένα βασικό στοιχείο βιωσιμότητας για τον τόπο.  Αναδεικνύει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής  και με την χρήση  της σύγχρονης τεχνολογίας αξιοποιούνται όλα αυτά μέσω του τουρισμού. Έχουμε έτσι μια διασύνδεση του τουρισμού ως οικονομική δραστηριότητα με τις τοπικές παραγωγικές αλλά και πολιτιστικές δραστηριότητες που χαρακτηρίζουν κάθε τόπο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη βιώσιμου τουρισμού ο οποίος δημιουργεί κέρδη στην τοπική κοινωνία και όχι μόνο στους διεθνείς τουριστικούς οργανισμούς.

Η διαφοροποίηση ενός προτύπου τουριστικής ανάπτυξης που ακολουθούσαμε μέχρι τώρα και ο εμπλουτισμός του ελληνικού τουριστικού προϊόντος με υποδομές για εναλλακτικές μορφές  τουρισμού είναι βασικές προϋποθέσεις βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Η χώρα μας με την δημιουργία των κατάλληλων αυτών  υποδομών έχει την δυνατότητα να στραφεί σε νέες μορφές τουρισμού εξασφαλίζοντας τουριστική κίνηση από νέες αγορές και πέραν της καλοκαιρινής περιόδου. Μπορεί επίσης με τη βοήθεια των ηλεκτρονικών μέσων του διαδικτύου να αναδειχθούν περιοχές οι οποίες είναι μέχρι τώρα τουριστικά αδικημένες παρ’ όλο που διαθέτουν πλούσιους τουριστικούς πόρους. Να υπάρξει δηλαδή μια γεωγραφική διασπορά της προσφοράς τουριστικών υπηρεσιών και να ανατραπεί το φαινόμενο της υπερσυγκέντρωσης τουριστικής κίνησης σε συγκεκριμένες μόνο περιοχές.

Με τη βοήθεια επίσης των διαδικτυακών μέσων και της ηλεκτρονικής πλατφόρμας Blogtrotters  στην οποία έχουμε αναφερθεί μπορούν να εντοπιστούν οι αδυναμίες που υπάρχουν στον τομέα του τουρισμού σε τοπικό επίπεδο και να αντιμετωπιστούν. Έτσι μπορούμε να αναβαθμίσουμε και να διαφοροποιήσουμε το τουριστικό μας προϊόν βελτιώνοντας την ποιότητα για να μπορέσει να αντέξει τον έντονο ανταγωνισμό που υπάρχει διεθνώς.     

Σύμφωνα με όλα αυτά, με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας και του διαδικτύου μπορούμε να επιτύχουμε την ανάδειξη μοναδικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν τη χώρα μας. Όλα αυτά συνδέονται με τους βασικούς πυλώνες βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης για  τον τόπο. Μια ψηφιακή πλατφόρμα στην οποία παρουσιάζονται από τους χρήστες και δημοσιεύονται σε ένα ευρύ κοινό μπορεί να αποτελέσει το καλύτερο μέσο διαφημιστικής προβολής για τη χώρα. Προβάλλονται όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά για τα οποία υπάρχει ανάγκη να αναδειχθούν και να αξιοποιηθούν από πλευράς τουριστικού ενδιαφέροντος. Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική του τόπου, η γαστρονομία του, τα προϊόντα που παράγει, τα έθιμα και η πολιτιστική του κληρονομιά είναι στοιχεία βιωσιμότητας για την ανάπτυξη που δημιουργείται στον τόπο μέσω του τουρισμού. Παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο και συμβάλουν στην διατήρηση της κερδοφορίας των τουριστικών επενδύσεων που πραγματοποιούνται πάνω σ’ αυτά.

Έτσι μπορεί να αναπτυχθεί ένα σύμπλεγμα από εναλλακτικές μορφές τουρισμού (αγροτουρισμός, οικοτουρισμός, γαστρονομικός τουρισμός, καταδυτικός, εκπαιδευτικός, συνεδριακός, σπηλαιολογικός, κτλ)  οι οποίες σέβονται το φυσικό περιβάλλον, την οικονομία, την κοινωνία και τον πολιτισμό. Στόχος τους είναι η διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος με εξάλειψη της εποχικότητας και της γεωγραφικής ανισοκατανομής αλλά και η προστασία του φυσικού πλούτου για την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων κάθε περιοχής. Δημιουργούμε έτσι μια βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη για την χώρα χωρίς να πλήττονται  μη τουριστικοί κλάδοι  οι οποίοι αντιθέτως ωφελούνται μέσα απ’ αυτήν.  

του Γιώργου Παπαδημητράκη
μέλος της ομάδας Taxhorizon.club