Ένας σημαντικός προβληματισμός που επικρατεί τον τελευταίο καιρό στον κλάδο των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων  σχετίζεται με την αδύναμη κερδοφορία που παρουσίασαν παρά την αυξημένη τουριστική κίνηση που υπήρξε το 2016. Η αύξηση αυτή δεν απέδωσε τα ανάλογα οφέλη στις επιχειρήσεις οι οποίες είδαν τα έσοδα τους να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα. Η βαθιά οικονομική ύφεση στην οποία βρίσκεται η ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και τον κλάδο του τουρισμού. Οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας τα οποία σε συνδυασμό με την υπερφορολόγηση αλλά και τον αθέμιτο ανταγωνισμό που επικρατεί τις κάνουν να μην μπορούν να επωφεληθούν από την αυξημένη ζήτηση που έχει δημιουργηθεί.

Η σημαντική εξέλιξη της  σύγχρονης τεχνολογίας και των εφαρμογών του διαδικτύου έχει φέρει τον κλάδο αντιμέτωπο με μια νέα πραγματικότητα. Η νέα αυτή πραγματικότητα έχει δημιουργήσει τάσεις έντονου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων ο οποίος δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστεί. Η ψηφιοποίηση που έχει μπει σε μεγάλο βαθμό στην τουριστική οικονομία  έχει σαν αποτέλεσμα οι περισσότερες κρατήσεις να γίνονται από τους πελάτες ακόμα και από ένα σύγχρονο κινητό τηλέφωνο. Αυτό σημαίνει ότι ο πελάτης μπορεί με μεγάλη ταχύτητα να πραγματοποιήσει κράτηση και όπως είναι αναμενόμενο θα προτιμηθεί η επιχείρηση που θα έχει δώσει πρώτη την καλύτερη προσφορά. Πρόκειται επομένως για έναν σκληρό ανταγωνισμό ο οποίος πραγματοποιείται στα ηλεκτρονικά μέσα και όποια επιχείρηση διαθέτει σ’ αυτά την καλύτερη παρουσία, αυτή θα επικρατήσει. Τα περισσότερα τουριστικά πρακτορεία λειτουργούν πλέον διαδικτυακά και το μερίδιο που κατέχουν στην αγορά έχει υπερβεί τους παραδοσιακούς tour operators, πράγμα που δηλώνει μεγαλύτερο βαθμό ανταγωνισμού στον κλάδο.

Εκτός απ’ αυτά έχουμε και την εξάπλωση του sharing economy το οποίο αφορά την ενοικίαση σπιτιών ως τουριστικών καταλυμάτων και επηρεάζει σημαντικά την ξενοδοχειακή αγορά. Κάθε κατοικία σε τουριστική περιοχή μπορεί ουσιαστικά να μετατραπεί σε ένα μικρό ξενοδοχείο. Υποκαθιστά δηλαδή σε κάποιο βαθμό τις υπηρεσίες ενός ξενοδοχείου με αποτέλεσμα να δημιουργείται επιπλέον ανταγωνισμός στον κλάδο. Όλα αυτά δίνουν κίνητρα στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις να πιέσουν τις τιμές τους προς τα κάτω προκειμένου να κρατήσουν το μερίδιο που κατέχουν στην αγορά. Στην προσπάθεια τους να διατηρήσουν σε υψηλά επίπεδα την ποιότητα των υπηρεσιών τους αναγκάζονται να περιορίσουν την κερδοφορία τους με αποτέλεσμα να μην ωφελούνται από την αύξηση της ζήτησης για ξενοδοχειακές υπηρεσίες που δημιουργεί η αυξημένη τουριστική κίνηση.

Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), η οποία παρουσιάστηκε πριν από μερικές μέρες στην 6η Γενική Συνέλευση του Ξενοδοχειακού επιμελητηρίου της Ελλάδος, παρατηρείται αύξηση των ξενοδοχειακών καταλυμάτων σε όρους μονάδων κατά 52% και κατά 82% σε όρους δωματίων κατά την χρονική περίοδο 1990 – 2016. Εκείνο που αξίζει να σημειωθεί στη συγκεκριμένη μελέτη είναι ότι έχει σχεδόν τριπλασιαστεί το ποσοστό των ξενοδοχείων 5 αστέρων ενώ αυτά που ανήκουν στην χαμηλότερη κατηγορία έχουν μειωθεί. Ένα σημαντικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι η αλλαγή  στο προφίλ του ξενοδοχειακού κλάδου στην Ελλάδα. Αυξάνονται οι ξενοδοχειακές μονάδες υψηλότερης κατηγορίας και οι περισσότερες αναζητούν τρόπους για να αναβαθμίσουν την κατηγορία τους. Μέσω της αναβάθμισης σε υψηλότερη κατηγορία επιδιώκουν την παροχή υψηλότερου επιπέδου υπηρεσιών έτσι ώστε να μπορέσουν να επικρατήσουν στο έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί.

Οι δυνατότητες επιχορήγησης που δίνει ο Νέος Αναπτυξιακός Νόμος στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις είναι μια ευκαιρία για την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων προκειμένου να επεκταθούν. Η αναβάθμιση μιας ξενοδοχειακής μονάδας σε κατηγορία από τριών αστέρων και πάνω είναι μια βασική προϋπόθεση για την υπαγωγή της στον αναπτυξιακό νόμο.  Έτσι μπορούν να αναβαθμίσουν την κατηγορία τους και να βελτιώσουν την ποιότητα και το επίπεδο των υπηρεσιών που παρέχουν στους τουρίστες που έρχονται στην χώρα μας για τις διακοπές τους. Πολλές ξενοδοχειακές μονάδες που εκπληρώνουν τις προϋποθέσεις που ορίζουν οι διατάξεις του νόμου, μπορούν να δημιουργήσουν επιπλέον πτέρυγες δωματίων ή ακόμα και νέα μονάδα έτσι ώστε να επεκταθεί η δυναμικότητα τους. Παράλληλα, έχουν την δυνατότητα με την υλοποίηση ανάλογων επενδυτικών σχεδίων να αναβαθμίσουν την λειτουργία τους και να βελτιώσουν την ποιότητα των υπηρεσιών τους.

Πώς όμως μια ξενοδοχειακή επιχείρηση θα μπορέσει να βρεθεί σε περισσότερο πλεονεκτική θέση σε σχέση με τον υπόλοιπο ανταγωνισμό; Η περιοχή αλλά και η θέση στην οποία είναι εγκατεστημένη μπορεί να παίξει σ’ αυτό σημαντικό ρόλο. Ένα ξενοδοχείο που βρίσκεται δίπλα στην θάλασσα πλεονεκτεί σε μεγάλο βαθμό έναντι κάποιου άλλου που βρίσκεται μακριά από τις παραλίες της περιοχής. Η προβολή επομένως της θέσης του στα ηλεκτρονικά μέσα είναι ένα ισχυρό σημείο το οποίο θα πρέπει να το εκμεταλλευτεί όσο περισσότερο μπορεί για να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό. Στις περιοχές αυτές όμως υπάρχουν περισσότερα από ένα ξενοδοχεία πράγμα που δηλώνει και εκεί την ύπαρξη ανταγωνισμού. Η υλοποίηση ενός επενδυτικού σχεδίου είναι κάτι που μπορεί να κάνει ένα ξενοδοχείο να ξεχωρίζει σε μια ανταγωνιστική αγορά. Η έλλειψη όμως ρευστότητας που μπορεί να υπάρχει εξαιτίας του δυσμενούς οικονομικού περιβάλλοντος στη χώρας μας είναι ένα αδύναμο σημείο για όποια επιχείρηση έχει τέτοιο πρόβλημα. Οι ενεργές δράσεις χρηματοδότησης που υπάρχουν αποτελούν ως προς αυτό μια λύση για στήριξη των επιχειρήσεων οι οποίες όμως δεν χαρακτηρίζονται προβληματικές.   

Η αυξημένη τουριστική  κίνηση που αναμένεται για την επόμενη σεζόν 2017, σύμφωνα με τα μηνύματα που έρχονται, είναι μια ευκαιρία η οποία μπορεί να δώσει ένα επενδυτικό κίνητρο στις επιχειρήσεις. Υπάρχει έτσι η προσδοκία να απορροφήσουν ένα μέρος από την αυξημένη αυτή ζήτηση που πρόκειται να δημιουργηθεί. Η ανάπτυξη όμως του ανταγωνισμού εξαιτίας της νέας μόδας που έχει δημιουργηθεί στην τουριστική οικονομία αποτελεί γι’ αυτές μια μικρή απειλή την οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν . Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει σ’ αυτή τη νέα εποχή η κάθε επιχείρηση που επενδύει να φροντίζει το επενδυτικό της σχέδιο να την κάνει να ξεχωρίζει στην υπόλοιπη αγορά. Να αξιοποιήσει κάθε συγκριτικό πλεονέκτημα που διαθέτει για να μπορέσει να επικρατήσει μέσα στο ανταγωνιστικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί στον κλάδο.        

του Γιώργου Παπαδημητράκη
μέλος της ομάδας Taxhorizon.club