Η βιομηχανία του τουρισμού στην Ελλάδα μπορεί να αποτελεί μια βασική πηγή εισοδήματος για την ελληνική οικονομία αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει είναι η εποχικότητα που υπάρχει στο τουριστικό προϊόν. Ως γνωστό,  η χώρα μας διαθέτει δυο χαρακτηριστικά στοιχεία που την κάνουν να ξεχωρίζει σε σχέση με άλλες χώρες. Πρόκειται για τον ήλιο και τη θάλασσα τα οποία είναι και ο βασικοί λόγοι για την ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα. Η αξιοποίηση τους όμως με σκοπό την προσέλκυση τουριστικής κίνησης μπορεί να γίνει μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες και αυτός είναι προφανώς ο λόγος που δικαιολογεί την εποχικότητα στην λειτουργία της τουριστικής βιομηχανίας.

Οι πρώτες αφίξεις τουριστών παρατηρούνται μέσα στον Απρίλιο και οι τελευταίες αναχωρήσεις στα τέλη Οκτωβρίου. Η μεγαλύτερη κίνηση στατιστικά παρατηρείται από τα τέλη Ιουλίου έως τα τέλη Σεπτεμβρίου και πρόκειται για το δίμηνο το οποίο  χαρακτηρίζεται ως high season. Όπως είναι φυσικό, τους υπόλοιπους μήνες του Φθινοπώρου αλλά και τους χειμερινούς, οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές αλλά και οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν δεν προσφέρουν πλέον την δυνατότητα διακοπών στους ξένους επισκέπτες. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εποχικότητα του τουριστικού μας προϊόντος.

Η λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού εντοπίζεται όπως είναι αναμενόμενο στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού για να ξεφύγουμε λίγο από την λογική του “sun and beach” . Κάποιες απ’ αυτές συγκροτούν τον χειμερινό τουρισμό. Η συγκεκριμένη  μορφή αφορά επισκέπτες των οποίων τα ενδιαφέροντα δεν έχουν σχέση με τις καλοκαιρινές δραστηριότητες. Στις χειμερινές διακοπές αυτό που έχει κυρίαρχο ρόλο είναι η περιπέτεια και η συμμετοχή σε δράσεις που μόνο κατά την χειμερινή περίοδο μπορούν να πραγματοποιηθούν. Ανάμεσα σ’ αυτές είναι το σκι αλλά και πολλά άλλα χειμερινά σπορ. Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 16 χιονοδρομικά κέντρα τα οποία μπορεί να είναι μικρά και να μην μπορούν να ανταγωνιστούν εκείνα της Αυστρίας ή της Ελβετίας αλλά τα περισσότερα απ’ αυτά διαθέτουν αρκετά καλές και οργανωμένες υποδομές. Ο κάθε επισκέπτης που ενδιαφέρεται για το εν λόγω άθλημα μπορεί να τα επισκεφτεί κατά τους χειμερινούς μήνες που είναι η λειτουργία τους και να απολαύσει ευχάριστα τις χειμερινές του διακοπές.

Εκτός βέβαια από το σκι υπάρχουν και αρκετές άλλες αθλητικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται επίσης στους χειμερινούς μήνες. Κάποιες απ’ αυτές είναι η ορειβασία, το ράφτινγκ , το τρέκινγκ, η αναρρίχηση, η πεζοπορία, η ιππασία, η ποδηλασία στο βουνό, κτλ. Υπάρχουν επίσης και αρκετές δυνατότητες συνδυασμού διαφόρων δραστηριοτήτων  με άλλες εναλλακτικές μορφές τουρισμού όπως τον ιαματικό τουρισμό, τον συνεδριακό, τον αγροτουρισμό, κτλ. Όλες αυτές μπορούν να πραγματοποιηθούν και κατά τους χειμερινούς μήνες και να χαρακτηριστούν έτσι κι αυτές μέρος του χειμερινού τουρισμού.

Για να υπάρξει όμως μια εξομάλυνση στην τουριστική κίνηση κατά την διάρκεια ολόκληρου του χρόνου θα πρέπει να πραγματοποιηθούν και οι ανάλογες ενέργειες για την προώθηση του χειμερινού τουρισμού. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω οργανωμένων διαφημιστικών προβολών των τουριστικών προορισμών που αφορούν τον χειμερινό τουρισμό αλλά και με την προώθηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων για χειμερινές διακοπές. Ένα τέτοιο πακέτο θα μπορεί για παράδειγμα να περιλαμβάνει μια εβδομαδιαία διαμονή σε ξενοδοχειακό κατάλυμα χειμερινών διακοπών με πρωινό και μεσημεριανό γεύμα αλλά και έναν ορισμένο αριθμό επισκέψεων σε χιονοδρομικά κέντρα ή σε άλλου είδους εγκαταστάσεις χειμερινών σπόρ.

Εναλλακτικά, στα πλαίσια χειμερινού τουρισμού, μπορούν να ενταχθούν και δράσεις αγροτουρισμού κατά τις οποίες  οι επισκέπτες παρακολουθούν από κοντά τις διάφορες αγροτικές δραστηριότητες της χειμερινής περιόδου. Μια από πιο βασικές είναι η συγκομιδή των ελιών για την παραγωγή του ελαιολάδου σε διάφορα μέρη της Ελλάδας όπως, η Κρήτη, η Καλαμάτα, το Αίγιο, η Ναύπακτος, η Μυτιλήνη, κτλ.   Ο τουρίστας ο οποίος θα επισκεφτεί κάποιες από τις περιοχές αυτές θα μπορεί να παρακολουθήσει από κοντά την διαδικασία ή ακόμα και να λάβει μέρος σ’ αυτήν. Θα έχει έτσι την δυνατότητα να συνδυάσει τις διακοπές του με την απόκτηση γνώσεων σχετικά με την παραγωγή του ελαιολάδου το οποίο είναι το βασικότερο προϊόν στη μαγειρική αλλά και άλλων γεωργικών προϊόντων.

Όλη η προσπάθεια που απαιτείται  για την εξομάλυνση της τουριστικής κίνησης κατά την διάρκεια του έτους θα πρέπει να εστιάζει στην προώθηση των δράσεων που αφορούν τον χειμερινό τουρισμό. Αυτό για να γίνει θα πρέπει πρώτα να υπάρχει η απαραίτητη οργάνωση των εγκαταστάσεων χειμερινού τουρισμού έτσι ώστε να πληρούν όλες τις προϋποθέσεις για την υποδοχή ξένων επισκεπτών. Ο Πελάτης κατά την διαμονή του στα χειμερινά τουριστικά καταλύματα  θα πρέπει επίσης να έχει μια άριστη ποιότητα υπηρεσιών έτσι ώστε με βάση την ικανοποίηση του να παρακινήσει και άλλους για χειμερινές διακοπές.

Μια σωστή διαφημιστική προβολή στα ηλεκτρονικά μέσα και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να γίνει η βάση για την επιτυχία αυτής της προσπάθειας. Η ανάδειξη  των χειμερινών τουριστικών προορισμών, των εγκαταστάσεων που υπάρχουν σε αυτές αλλά και των δράσεων που μπορούν να πραγματοποιηθούν εκεί, είναι πράγματα που πολλοί δυνητικοί επισκέπτες δεν τα γνωρίζουν και κάποιοι ενδεχομένως θα τολμήσουν να τα δοκιμάσουν.

Με τον τρόπο αυτό καλλιεργείται σιγά σιγά στις τουριστικές αγορές η φιλοσοφία ενός νέου τουρισμού ο οποίος δεν έχει σχέση πλέον με τον ήλιο και τη θάλασσα  αλλά κυρίως με την πλούσια ύπαιθρο που επίσης διαθέτει η χώρα μας. Ο ξένος επισκέπτης που έρχεται για διακοπές και θέλει να γνωρίσει κάτι διαφορετικό από τα συνηθισμένα μπορεί να το κάνει κατά την χειμερινή περίοδο και να επιστρέψει μετά στην πατρίδα του έχοντας αποκτήσει ενδιαφέρουσες εμπειρίες.

Στην Ελλάδα ακόμα και για την περίπτωση αυτή υπάρχουν σημαντικά πλεονεκτήματα. Δεν είναι λίγες οι περιοχές που μπορούν να αποτελέσουν τουριστικούς προορισμούς για διάφορες εναλλακτικές μορφές. Ο αγροτουρισμός, ο ιαματικός τουρισμός, ο ορειβατικός, κτλ, είναι μορφές οι οποίες μπορούν να συνδυαστούν αποτελεσματικά με χειμερινό τουρισμό. Η ανάδειξη όλων αυτών των προορισμών μέσω μιας οργανωμένης διαδικασίας προβολής και μέσω μιας στρατηγικής σύγχρονου τουριστικού marketing, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην προώθηση του χειμερινού τουρισμού.

Η εξασφάλιση τουριστικής κίνησης κατά την χειμερινή περίοδο στα πλαίσια χειμερινού τουρισμού αποτελεί την εξομάλυνση της εποχικότητας του τουριστικού προϊόντος στη χώρα μας. Ο τομέας του τουρισμού δεν θα λειτουργεί πλέον εποχιακά αλλά θα περιλαμβάνει μια σειρά από δραστηριότητες οι οποίες θα πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια ολόκληρου του χρόνου. Σιγά σιγά απαλείφεται έτσι η εποχικότητα που αποτελεί μέχρι τώρα ένα αρκετά αρνητικό χαρακτηριστικό. Δεν μπορεί βέβαια να είναι αυτό εφικτό για όλες τις τουριστικές περιοχές αλλά είναι ιδιαίτερα σημαντικό για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί σε μεγάλο βαθμό ως τουριστική οικονομία.        

του Γιώργου Παπαδημητράκη
μέλος της ομάδας Taxhorizon.club