Ο καταδυτικός τουρισμός αποτελεί μια δραστηριότητα των ειδικών εναλλακτικών μορφών τουρισμού και συγκεκριμένα του θαλάσσιου τουρισμού με σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης στη χώρα μας. Αφορά ένα αρκετά μεγάλο σύνολο ατόμων το οποίο αποτελείται από τουρίστες  με ένα κοινό ενδιαφέρον, την εξερεύνηση του βυθού των θαλασσών.  Πρόκειται για μια ιδιαίτερα ποιοτική μορφή τουρισμού επειδή ελκύει ως επί το πλείστον άτομα υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου αλλά και υψηλότερου εισοδήματος. Αυτό  σημαίνει ότι διαθέτουν μεγαλύτερες οικονομικές δυνατότητες για την πραγματοποίηση των διακοπών τους.

 Με βάση Διεθνείς μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί υπάρχουν περίπου 25 εκατομμύρια πιστοποιημένοι δύτες Παγκοσμίως  εκ των οποίων τα πέντε είναι ευρωπαίοι σύμφωνα με  τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (World Tourism Organization ). Από τους ενεργούς δύτες απαριθμούνται περίπου 1,5 εκ. οι οποίοι πραγματοποιούν ένα ταξίδι κάθε χρόνο κάνοντας  έως 10 διανυκτερεύσεις σε μακρινούς προορισμούς  δαπανώντας σημαντικά ποσά. Για τους ανθρώπους αυτούς αποτελεί ένα ιδιαίτερα ακριβό χόμπι για το οποίο είναι διατεθειμένοι να ξοδέψουν όσα χρήματα  χρειαστεί προκειμένου να το απολαύσουν. Για το λόγο αυτό, το συγκεκριμένο χόμπι αφορά ανθρώπους που έχουν την οικονομική δυνατότητα να το εξασκήσουν. Σε περίπτωση που δεν μπορεί κάποιος να ανταποκριθεί στα έξοδα ενός ταξιδιού με σκοπό την πραγματοποίηση καταδύσεων στους βυθούς των θαλασσών, όσο κι αν τον ενδιαφέρει δεν θα το κάνει.

Σύμφωνα με  όλα αυτά γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ο συγκεκριμένος τομέας τουρισμού αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική πηγή εσόδων για την τουριστική βιομηχανία. Ο καταδυτικός τουρισμός έχει τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης για τη χώρα μας. Υπάρχει σημαντικός πλούτος στους βυθούς των ελληνικών θαλασσών ο οποίος αποτελεί αντικείμενο για εξερεύνηση από τους ερασιτέχνες δύτες. Περισσότερα από 1500 ναυάγια διαφόρων εποχών μπορεί κάποιος να εξερευνήσει στους ελληνικούς βυθούς αλλά και πολλές βυθισμένες πολιτείες από τα προϊστορικά χρόνια. Στη Μεσσηνία, στην Αλόννησο και στον Παγασητικό υπάρχουν αρκετά καταδυτικά κέντρα αλλά ο μεγαλύτερος αριθμός καταδυτικών κέντρων και κέντρων εκπαίδευσης βρίσκεται στην Κρήτη, στην Κέρκυρα και στον Πειραιά. Στην Κρήτη υπάρχουν  38 τεχνητοί ύφαλοι με βάρκες που βυθίστηκαν. Αποτελεί έναν παράδεισο την καρδιά της Μεσογείου περιτριγυρισμένο από κρυστάλλινα νερά.

Όπως υπάρχουν αρχαιολογικοί χώροι στη στεριά έτσι ακριβώς υπάρχουν και στις ελληνικές θάλασσες. Σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι αποτελούμενοι από βυθισμένες πόλεις, παράκτιου οικισμούς, πύργους, ναυάγια πλοίων και αρχαία λιμάνια. Στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο Ηράκλειο στα νησιά Δία, Ψείρα, Κάβο Σίδερο, στον Όρμο της Αγίας Πελαγίας και σε πολλά άλλα μέρη, από έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί από  ειδική ομάδα στην οποία συμμετείχαν και Έλληνες αρχαιολόγοι του Ινστιτούτου Ενάλιων Αρχαιολογικών Ερευνών  (Ι. ΕΝ. Α.Ε.),  έχουν ανακαλυφθεί σημαντικά ευρήματα από την αρχαιότητα έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αρχαία ναυάγια, βενετσιάνικες άγκυρες, η ναυαρχίδα “La Therese”  του γαλλικού στόλου  η οποία βυθίστηκε πριν 344 χρόνια, ναυάγια από βυθισμένα πολεμικά αεροσκάφη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και πολλά άλλα ιστορικά ναυάγια.

Οι ελληνικοί βυθοί επομένως έχουν σημαντικό ενδιαφέρον  για τους λάτρεις του υγρού στοιχείου οι οποίοι μπορούν να διαπιστώσουν την ομορφιά της υποθαλάσσιας ζωής κάτω από της παραλίες. Με τις φιάλες οξυγόνου και τον ειδικό εξοπλισμό που φορούν μπορούν να βουτήξουν και να εξερευνήσουν τον υποβρύχιο βυθό με τους ζώντες οργανισμούς και την υποθαλάσσια γεωμορφολογία του. Να εξερευνήσουν τα βυθισμένα στοιχεία του πολιτισμού μας,  υπόλοιπα αρχαίων πολιτισμών, πολεμικά πλοία και κουφάρια πολεμικών αεροπλάνων που έχουν μείνει στο βυθό από τον Β’ ΠΠ.

Η αξιοποίηση των «υποβρύχιων καταδυτικών πάρκων» μπορεί να δώσει μια σημαντική ευκαιρία για την ανάπτυξη καινοτόμων δραστηριοτήτων καταδυτικού τουρισμού. Η υποβρύχια περιήγηση σε προστατευμένους υποθαλάσσιους χώρους με ειδικά υποθαλάσσια αξιοθέατα και ειδικές ξεναγήσεις για τις υποβρύχιες μοναδικότητες είναι κάποιες απ’ αυτές. Για όλους τους λάτρεις των καταδύσεων μπορούν να αποτελέσουν πόλους έλξης και παράλληλα να ενισχύσουν την προσπάθεια για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου καθώς οι καταδύσεις μπορούν να γίνονται σε 12 μηνη βάση.

Ένα υποβρύχιο καταδυτικό πάρκο αποτελεί μια μικρής έκτασης θαλάσσιας περιοχή και απαγορεύεται σε αυτήν κάθε είδους αλιεία. Επιτρέπεται μόνο η ελεγχόμενη δραστηριότητα των καταδύσεων αναψυχής. Ένα επιτυχημένο καταδυτικό πάρκο υπάρχει στα νησιά Medes της Ισπανίας το οποίο δέχεται 1500 δύτες ημερησίως και αποτελεί τον δημοφιλέστερο διεθνή καταδυτικό προορισμό.

Στην Ελλάδα λειτουργούν περισσότερα από 250 πιστοποιημένα καταδυτικά κέντρα τα οποία ήδη εξυπηρετούν ερασιτέχνες δύτες αλλά είναι αναγκαία η υλοποίηση της λειτουργίας εξειδικευμένων θαλάσσιων καταδυτικών πάρκων. Η χώρα μας  θα πρέπει να αναδειχθεί ως ο πρώτος καταδυτικός προορισμός στην ανατολική Μεσόγειο και η θέση αυτή της ανήκει δικαιωματικά εξαιτίας του πλούσιου υποθαλάσσιου περιβάλλοντος που διαθέτει. Αυτό που χρειάζεται είναι η αξιοποίηση του σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση του περιθωρίου που υπάρχει ως προς την ανάπτυξη δράσεων για καταδύσεις αναψυχής.

Αναπτύσσοντας μια καινοτομία στις δράσεις αυτές μπορεί να αξιοποιηθεί η δυνατότητα που υπάρχει στην Ελλάδα για την δημιουργία μοναδικού ενδιαφέροντος υποβρύχιων αρχαιολογικών πάρκων αλλά και υποβρύχιων μουσείων. Σε αρκετές ελληνικές περιοχές  υπάρχουν ενάλια αρχαιολογικά ευρήματα σε μικρά κυρίως βάθη τα οποία μπορούν να αποτελέσουν την βάση για την υλοποίηση της συγκεκριμένης ιδέας.

Ευκαιρίες χρηματοδότησης δίνονται σε επενδυτές για την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στον καταδυτικό τουρισμό από το νέο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ για την ενίσχυση της ίδρυσης και λειτουργίας νέων τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η συγκεκριμένη δράση είναι ένα σημαντικό επενδυτικό κίνητρο το οποίο δίνει ιδιαίτερη  έμφαση σε δραστηριότητες  σχετικά με  τις ειδικές εναλλακτικές μορφές τουρισμού  στις οποίες ανήκει και ο θαλάσσιος τουρισμός. Μπορούν να δημιουργηθούν τουριστικά γραφεία  τα οποία θα προβάλουν τον υποβρύχιο πλούτο της χώρας μας και  παράλληλα να οργανώνουν συντονισμένες δραστηριότητες καταδύσεων αναψυχής στα υποβρύχια καταδυτικά πάρκα. Με τον τρόπο αυτό συμβάλουν στην ανάπτυξη της ποιοτικής αυτής μορφή τουρισμού δίνοντας  στη χώρα μας τη θέση που της αξίζει.

του Γιώργου Παπαδημητράκη
μέλος της ομάδας Taxhorizon.club